Say tàu xe là cảm giác hình thành khi chuyển động cảm nhận trong tai, chuyển động cảm nhận ở mắt và cảm nhận ở cơ bắp xung đột với nhau. Khi đó, não bộ không … xem thêm…thể xử lý tất cả các tín hiệu xung đột này, gây cho cơ thể cảm giác chóng mặt và buồn nôn. Việc bị say xe ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của con người. Để giúp bạn có cách phòng chống say xe, Toplist sẽ chia sẻ tới bạn trong bài viết dưới đây nhé!
Không nên nhịn đói khi đi xe
Nhiều người lầm tưởng rằng việc không ăn gì trước khi lên tàu hay ô tô sẽ giúp giảm cảm giác chóng mặt, buồn nôn vì dạ dày trống rỗng, không có gì để có thể… cho ra. Tuy nhiên, đó là một quan niệm chưa đúng. Đừng để cơ thể quá đói trước khi bạn bắt đầu một chuyến đi, phải di chuyển từ địa điểm này đến địa điểm khác vì dễ kích thích niêm mạc dạ dày. Nhiều sai lầm của các bạn học sinh sinh viên khi nghĩ rằng nhịn đói sẽ giúp mình không bị say xe, nhưng sự thật thì không phải vậy. Khi bị đói bụng rất dễ bị say xe, tốt nhất bạn nên kiếm một chút gì đó để ăn trước khi lên xe để đi. Tuy nhiên không nên ăn quá no. Bởi khi có quá nhiều thức ăn trong dạ dày, cơ quan này phải làm việc vất vả, tiêu hóa thức ăn liên tục sẽ khiến bạn dễ bị say xe hơn.
Chú ý nên ăn nhẹ trước khi lên tàu xe, chẳng hạn với một chút bánh mỳ và trứng, hoặc salad với thịt gà hoặc bánh quy. Không nên ăn quá no làm dạ dày căng tức, khó chịu. Nên bỏ qua hoặc hạn chế những món ăn có tính axit như các món xào, rán chứa nhiều dầu mỡ hoặc cà phê. Không sử dụng đồ uống có ga hay chứa cồn. Bạn cần theo dõi lượng thực phẩm và đồ uống có cồn trước và trong khi đi du lịch. Tránh uống quá nhiều rượu, hút thuốc lá hay hay ăn các thực phẩm khiến bạn cảm thấy đầy bụng. Thực phẩm có mùi nồng, cay hoặc nhiều chất béo có thể làm các triệu chứng say xe trở nên nặng hơn.
Sử dụng Gừng tươi
Gừng tươi không chỉ là thực phẩm rất tốt cho sức khỏe con người, đây còn là một loại thuốc chữa say xe vô cùng hiệu quả. Có thể dùng một miếng gừng tươi hoặc một miếng khoai tây tươi dán vào vùng rốn, sau đó dùng băng dính dán dính chặt vào trong quá trình di chuyển. Đồng thời có thể dán ở huyệt nội quan hoặc ngậm một miếng gừng tươi trong miệng cũng mang lại hiệu quả tương tự.
Cũng giống như quýt, gừng tươi là dược liệu tự nhiên giúp bạn chống say xe hiệu quả. Cắt một lát gừng tươi cầm trên tay, lúc ngồi trên xe ôtô, bạn hãy đặt ở dưới lỗ mũi để cho mùi hăng và cay bay vào trong mũi. Cũng có thể cắt một miếng gừng và lấy băng dính dán vào rốn. Ngoài ra, trà gừng cũng là một phương pháp hữu hiệu. Gừng có tác dụng chống phát tán phong hàn, chống nôn ói. Sử dụng gừng để phòng ngừa say xe rất hiệu quả mà không lo có tác dụng phụ. Trước khi lên xe chừng nửa tiếng, dùng một nhánh gừng tươi rửa sạch, xắt nhỏ rồi nhai nát trong miệng, nuốt nước. Trong lúc đi xe, nếu cần có thể ngậm một lát gừng nhỏ dưới lưỡi.
Sử dụng vỏ cam, quýt
Cam quýt thường được sử dụng là món tráng miệng sau bữa ăn. Đây không chỉ là một thực phải giải mát thanh lọc cơ thể mà còn có rất nhiều công dụng khác, đặc biệt là vỏ của chúng. Vỏ cam và vỏ quýt cũng là một trong những “khắc tinh” của say xe, tinh dầu bên trong vỏ cam và vỏ quýt giúp người bị say xe có cảm giác dễ chịu hơn. Bạn có thể sử dụng bằng cách bóp nhẹ vỏ cam, quýt để tinh dầu bên trong chảy ra và hít nhẹ khoảng 10 lần trước khi lên xe khoảng 30 phút hoặc 1 tiếng.
Nếu cảm thấy không đủ bạn có thể mang thêm 1 2 vỏ cam, quýt lên xe để ngửi át đi mùi máy lạnh của xe hạn chế việc nôn. bạn cũng có thể dùng một ít vỏ cam quýt tươi cuộn tròn lại nhét vào mũi, tinh dầu ở vỏ cam sẽ giải phóng trong mũi, làm cho bạn giảm cảm giác buồn nôn và ói mửa. Nếu không có vỏ cam thì có thể dùng vỏ chanh hoặc các trái cây họ cam quýt đều được. Bạn hãy nhớ mang theo một quả quýt khi lên xe. Tinh dầu cùng hương thơm dìu dịu từ vỏ quýt sẽ giúp bạn đỡ say và cảm thấy dễ chịu hơn.
Bấm huyệt
Theo những nghiên cứu thử nghiệm có tác động lên huyệt Nội quan và Túc tam lý, phương pháp bấm huyệt làm giảm các triệu chứng say xe thông qua cơ chế tác động điều hòa giữa các tín hiệu tế bào thần kinh và các hormone hoạt động ở nhân tiền đình. Gần đây, nhiều nhà nghiên cứu đã phát minh ra băng đeo cổ tay được gọi là “Acuband” cố định tại vị trí huyệt Nội quan. Tác dụng của băng đeo Acuband là để giảm các triệu chứng say xe và giảm các nhu động bất thường của dạ dày như buồn nôn, nôn.
Xác định các điểm huyệt, sau đó dùng ngón tay cái day nhẹ huyệt từ 2 – 3 vòng rồi ấn các huyệt như sau: Huyệt Nội quan, từ giữa nếp gấp trước cổ tay, bạn đo lên khoảng 2 thốn (khoảng cách của bề ngang 3 ngón tay là ngón trỏ, ngón giữa và ngón áp út), huyệt Nội quan nằm ở giữa hai gân cơ gan tay dài và gân cơ gấp cổ tay quay. Huyệt Cưu vĩ: huyệt nằm ở trên đường dọc chính giữa ngực bụng; sát đầu mũi xương ức, dưới mũi ức 0,5 thốn. Huyệt Túc tam lý: Huyệt Túc tam lý nằm ở hõm dưới ngoài của xương bánh chè, bạn đo xuống 3 thốn, cách bờ ngoài lồi củ chày khoảng 1 khoát ngón tay. Bạn hãy thử xem có hiệu quả không nhé!
Uống thuốc chống say
Các loại thuốc chống nôn hiện nay khá phong phú, gồm cả nội và ngoại. Trước khi lên xe 1 tiếng, hãy uống một viên thuốc chống say. Thuốc kháng histamin đã được sử dụng như một loại thuốc chống say tàu xe, giúp kiểm soát các triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, đổ mồ hôi lạnh… khi di chuyển trên các phương tiện như xe hơi, tàu thủy, máy bay,… Thuốc kháng histamin trên thị trường có nhiều loại khác nhau, trong đó Dimenhydrinate, Diphenhydramine, Promethazine, Meclizine… đường uống thường được sử dụng để dự phòng say xe. Có thể sử dụng thuốc kháng Histamin đơn độc hoặc phối hợp với các biện pháp khác để tăng cường hiệu quả chống say xe. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng Histamin có thể dẫn đến một số tác dụng phụ không mong muốn như: buồn ngủ, khô miệng, mờ mắt…
Thuốc kháng cholinergic cũng được sử dụng để chống say xe nhờ cơ chế ngăn chặn Acetylcholine – chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến hoạt động của hệ tiêu hóa cũng như bài tiết nước bọt. Miếng dán Scopolamine là một trong những sản phẩm chống say xe chứa thành phần kháng cholinergic được sử dụng rộng rãi trên thị trường. Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc kháng cholinergic bao gồm khô miệng, buồn ngủ, nhìn mờ, kích ứng da… Để chống say xe, thuốc dạng viên chứa thành phần kháng Histamin như: Dimenhydrinate, Diphenhydramine, Promethazine, Meclizine,… nên được uống trước khi lên xe từ 30 đến 60 phút. Một số loại thuốc chống say xe khác cần uống sớm hơn, trước khi lên xe 1 giờ hoặc vào tối hôm trước.
Dùng miếng dán ngoài da
Loại miếng dán này có hạt nhựa nhỏ để tạo áp lực lên cổ tay, giúp hành khách không bị say xe. Bạn có thể thực hiện phương pháp này bằng cách ấn nhẹ phần giữa hai dây chằng khoảng 3 cm và lùi về phía cùi chỏ. Dùng thêm một miếng cao giảm đau hoặc dán cao Salonpas vào rốn. Đây là cách giúp giữ ấm vùng bụng của bạn.
Để chống say tàu xe, thay vì uống thuốc, ta có thể dán dạng thuốc băng dán xuyên da chứa dược chất scopolamin, nó thuận tiện ở chỗ dễ dùng và duy trì được sự cung cấp liên tục thuốc trong thời gian dài, nếu cần có thể ngừng điều trị bằng cách bóc miếng dán ra khỏi da là được. Khi dán vào da dược chất trong miếng băng dán sẽ thấm xuyên qua da để vào tĩnh mạch dưới da, vào máu cho tác dụng giảm kích thích, giảm co thắt, chống buồn nôn và nôn.
Trò chuyện với mọi người xung quanh
Những chiếc xe nhỏ kín mít hoặc những xe nặng mùi xăng dầu thì đều là nguyên nhân khiến việc say xe trở nên trầm trọng hơn. Nếu không mở được cửa kính xe, bạn nên ngồi ở nơi có nhiều gió nhất trên xe, ví dụ như phía trước xe, nơi có họng điều hòa. Ngoài ra, nếu không có giải pháp tốt hơn, bạn nên cố gắng ngủ trong thời gian di chuyển. Ngủ là cách tốt nhất để dỗ dành cơ thể vượt qua được cảm giác say xe một cách nhẹ nhàng.
Nếu có bạn bè đi cùng trong chuyến đi, những câu chuyện sẽ giúp bạn quên đi cảm giác đang ngồi trên xe. Bạn cũng có thể mang theo một vài món đồ ăn vặt, một chiếc máy nghe nhạc, hát một mình hoặc một vài món đồ chơi trí tuệ… để làm thú vui tiêu khiển trên xe, chúng sẽ giúp bạn quên đi cảm giác say xe. Nên nhớ rằng yếu tố tình thần rất quan trọng vì nếu bạn luôn có tâm lý bi quan, tiêu cực rằng bạn sẽ bị say xe thì cơn say sẽ càng dễ tìm đến bạn hơn.
Ăn một số loại thực phẩm giúp chống say xe
Ngoài gừng tưới, chanh (uống nước hay cắt lát ngậm) các loại cam quýt giúp chống buồn nôn khi say xe thì người bị say xe có thể ăn uống thêm các thực phẩm có tác dụng chống say xe. Trước khi lên tàu xe, bạn nên ăn các loại thực phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt. Chúng có tác dụng hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa dễ dàng nên có thể giúp ngừa cảm giác say tàu xe. Bánh mì sandwich kẹp rau, hoặc kẹp thịt nạc có tác dụng làm nhẹ dạ dày, nhờ thế sẽ giúp giảm cảm giác say tàu xe. Trong trường hợp bạn đang bị say tàu xe, ăn trái cây khô được chứng minh rất hiệu quả trọng việc làm dịu thần kinh cảm giác của bạn. Bên cạnh đó, trái cây khô còn chứa nhiều natri, có tác dụng giúp giảm nhẹ triệu chứng say tàu xe.
Trong trường hợp bạn cảm thấy khó chịu ở dạ dày do say tàu xe, hãy uống sữa đậu nành. Loại thực phẩm này có thể giúp thư giãn dạ dày và giảm cảm giác chóng mặt, hoa mắt. Uống khoảng hai ly nước ấm trước khi đi tàu xe là liều thuốc tốt cho những người bị say tàu xe. Vì phương pháp này có tác dụng giúp kéo giảm cảm giác buồn nôn. Các loại bánh quy giòn, đặc biệt là bánh quy mặn là loại thực phẩm có tác dụng hấp thu axít trong dạ dày nên có thể giúp ngăn ngừa hiệu quả các triệu chứng say tàu xe.
Nhìn ra xa
Khi lên xe, nếu bị say thì nên hạn chế nhìn vào những vật gần, màn hình điện thoại hay đọc sách. Hãy cố gắng nhìn ra các điểm càng xa càng tốt, tập trung tầm mắt vào những nơi xa bên ngoài cửa sổ xe có thể giúp não xác định các tín hiệu chính xác rằng bạn đang di chuyển. Nên ngồi thẳng, nhìn về phía trước và nhìn ra xa. Không nên ngồi ngược hướng xe chạy, ngồi nghiêng lệch sang hai bên hoặc liên tục “ngọ nguậy” quá nhiều trên xe, di chuyển qua lại cũng sẽ gây chóng mặt, sóc dạ dày cơ quan này phải làm việc vất vả, tiêu hóa thức ăn liên tục sẽ khiến bạn dễ bị say xe hơn.
Bên cạnh đó, bạn có thể thực hiện vài điều sau để ngăn ngừa triệu chứng say tàu xe xảy ra như ngồi ở vị trí để mắt cũng có thể cảm nhận được chuyển động của cơ thể tương tự với tai trong (chẳng hạn như ngồi gần cửa sổ). Lựa chọn chỗ ngồi cố định, ít bị rung lắc. Không đọc sách nếu hay bị say tàu xe và không ngồi ngược lại với hướng đi của xe. Không bắt chuyện với những du khách khác nếu bạn say tàu xe. Bạn cũng nên tránh mang theo những thức ăn có mùi nồng, cay hay nhiều dầu mỡ khi đi du lịch.
Lựa chọn dòng xe kỹ càng trước khi di chuyển
Nhiều người thường lo lắng về việc ngồi xe bus, xe đò hoặc xe khách, mà nguyên nhân chính là hơn 30% người đi xe đều mắc hội chứng say xe. Đối với loại xe chạy dịch vụ, thông thường nhà xe thường lựa chọn loại xe có không gian bên trong xe rộng rãi, thoáng đãng, trần xe quá cao và hiệu suất vận hành vừa phải. Bởi đối với những người hay bị say xe, việc ngồi vào chiếc xe có trần quá cao hay xe thể thao chạy nhanh là một trải nghiệm gây ám ảnh. Chính vì thế, những chiếc xe đa dụng MPV hay sedan cỡ trung và lớn sẽ được ưa chuộng hơn cả cho việc chở hành khách.
Đồng thời, xe số tự động cũng mang lại cảm giác di chuyển êm mượt hơn xe số sàn. Tuy nhiên trong trường hợp lái xe số sàn, tài xế phải sở hữu kỹ năng lái xe “điêu luyện” để ô tô chạy thật êm ái, hạn chế tình trạng giật, xóc. Một lưu ý nhỏ cho các tài xế là không nên lái xe quá nhanh, tốc độ ổn định, không tăng giảm tốc đột ngột để hạn chế say xe cho hành khách. Vậy nếu bạn đang có ý định di chuyển bằng xe dịch vụ thì hãy chú ý những điều Toplist vừa chia sẻ nhé!
Cho dù bạn đi bằng bất cứ phương tiện giao thông nào thì nguyên nhân dẫn tới việc say xe đều giống nhau. Khi bạn ngồi trên xe, mắt sẽ chuyển về não nói rằng cơ thể đang ngồi yên, không di chuyển. Nhưng hệ thống tiền đình ở trong tai, nơi phụ trách cảm giác cân bằng của cơ thể lại báo về não rằng cơ thể đang di chuyển.
Khi những thứ bạn nhìn thấy và bạn cảm thấy bị mâu thuẫn nhau, não sẽ xuất hiện hiện tượng bị nhầm lẫn, một dấu hiểu gửi đến não giống như cơ thể có cảm giác bị trúng độc, từ đó não sản xuất ra một phản ứng chống lại trạng thái ngộ độc, gây ra hiện tượng nôn ói.
Vì vậy, hãy biết cách chăm sóc sức khỏe cho bản thân và tìm hiểu các cách ngừa say xe để bạn có những chuyến hành trình dài an toàn và khỏe mạnh.